Senet Üzerindeki Yazı İle Rakamın Farklı Olması – TTK Madde 676
“Senet” Kavramı
Sermaye Piyasası Kanunu md.3 uyarınca kambiyo senetleri ödeme aracı ifade edilmektedir. Dolayısıyla para, çek, poliçe, bono vb. şeyler bir yatırım aracı değildir, bir ödeme aracıdır.
Sermaye Piyasası Kanunu Madde 3/f.1
“Menkul kıymetler: Para, çek, poliçe ve bono hariç olmak üzere; 1) Paylar, pay benzeri diğer kıymetler ile söz konusu paylara ilişkin depo sertifikalarını,
2) Borçlanma araçları veya menkul kıymetleştirilmiş varlık ve gelirlere dayalı
borçlanma araçları ile söz konusu kıymetlere ilişkin depo sertifikalarını,(…) ifade eder.”
Düzenlenen çek-poliçe-bono gibi kıymetli evraklar üzerine hem yazı hem de rakam ile ödenmesi planlanan tutar yazılmaktadır. Ancak bazı durumunda şahıslar bu tutarın yazı ve rakam halini yazarken hata yapılabilmektedir. Örneğin, ödenmek istenen tutar 10.000,00 TL olduğunu düşünelim. Çek üzerine yazılan yazı “onbinbirtürklirası” olarak yazılmış, rakam ise 10.000,00 TL olarak yazılmış. Bu durumda ilgili çek bankaya ibraz edildiğinde yazıya mı yoksa rakama mı itibar edilecektir?
Türk Ticaret Kanunu 676/1.maddesine göre; senet bedeli hem yazı hem de rakamla gösterilir ve iki bedel arasında fark bulunursa yazı ile gösterilen bedele itibar olunur.
Senet Üzerindeki Yazı İle Rakamın Farklı Olması
Ödeme aracı olarak düzenlenen bir senet üzerinde, ödenmesi taahhüt edilen bedel hem yazı(Örn: birmilyontürklirası) hem de rakam(Örn: #1.000.000,00TL#) olarak yazılmaktadır. Şayet yazı ile rakam arasında farklılık olması durumunda, yazı ile yazılan bedele itibar edilmesi gerekmektedir. Bu husus Türk Ticaret Kanunu’nun 676. Maddesinde açıkça düzenlenmektedir.
Türk Ticaret Kanunu Madde 676
(1) Poliçe bedeli hem yazı hem de rakamla gösterilip de iki bedel arasında fark bulunursa, yazı ile gösterilen bedel üstün tutulur.
(2) Poliçe bedeli yalnız yazıyla veya yalnız rakamla birden çok gösterilmiş olup da bedeller arasında fark bulunursa, en az olan bedel geçerli sayılır.
Madde metni poliçelere ilişkin bir hüküm olmakla birlikte çek ve poliçe yönünden de aynı madde kıyasen uygulanmaktadır. Zira, TTK md.778/f.2-c uyarınca ödenecek bedele ait tespitlerde TTK 676.maddesi kıyasen uygulama alanı bulacaktır.
Yargıtay Kararları
“Her ne kadar TTK’nun 676/1.maddesi uyarınca, yazi ile gösterilen miktarın dikkate alınacağı hükme bağlanmışsa da, senedin düzenleme tarihindeki Türk Lirasının değeri gözönüne alındığında hiçbir alım gücü olmayan meblag (Örn: 300 TL) üzerinden bono düzenlenmesi hayatın olağan akışına uygun düşmediği gibi, bu yöndeki kabul, aşırı şekilcilik olup, ağır hak kaybına neden olacaktır.”
”Kural olarak çek bir ödeme aracı olup, mevcut bir borcun tasfiyesi amacıyla verilmektedir. Çekin ödeme dışında başka bir amaçla, örneğin somut olaydaki gibi avans olarak verildiği iddiasının davacı tarafça (HMK’nın 200. maddesi gözetilerek) ispatlanması gerekmektedir.” Yargıtay 6. HD 2022/626 Esas – 2023/108 Karar
“6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 778 inci maddesinin göndermesi ile bonolar hakkında da uygulanması gereken aynı Kanun’un 676 ncı maddesi hükmü uyarınca bono bedeli hem yazı ve hem de rakamla gösterilip de iki bedel arasında fark bulunursa yazı ile belirlenen bedele itibar olunur. Ancak bu kural rakam ile değer bildiren bölümde tahrifat yapılmaması hâlinde uygulanır. Somut olayda takibe dayanak bonoda Amerikan Doları cinsinden yazılan para birimleri arasında herhangi bir çelişki bulunmadığı gibi bonodaki bedel ve para birimi konusunda tahrifat iddiasının da bulunmadığı, takibe dayanak bononun 2.250.000 Amerikan Doları olarak düzenlendiği anlaşılmaktadır. Bu durumda matbu senette basılı olan TL ve Türk Lirası yazıları hukuki sonuç doğurmaz.” Yargıtay HGK. 2021/12-862 Esas – 2023/17 Karar
