Anonim Şirketlerde Kooptasyon – TTK Madde 363
Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin seçilmesinde yetkili olan organ “kural” olarak şirket genel kuruludur. Yönetim kurulu üyelerinin her biri genel kurul tarafından seçilir. Genel kurul sadece yönetim kurulu üyelerini seçmekle değil, yönetim kurulu üyesini görevden alma yetkisine de sahiptir. Genel kurula haiz bu yetki hiçbir şekilde başka bir şirket oranına veya şahsa devredilemez.
TÜRK TİCARET KANUNU MADDE 363 – Üyeliğin Boşalması
(1) 334 üncü madde hükmü saklı kalmak üzere, herhangi bir sebeple bir üyelik boşalırsa, yönetim kurulu, kanuni şartları haiz birini, geçici olarak yönetim kurulu üyeliğine seçip ilk genel kurulun onayına sunar. Bu yolla seçilen üye, onaya sunulduğu genel kurul toplantısına kadar görev yapar ve onaylanması hâlinde selefinin süresini tamamlar.
(2) Yönetim kurulu üyelerinden birinin iflasına karar verilir veya ehliyeti kısıtlanır ya da bir üye üyelik için gerekli kanuni şartları yahut esas sözleşmede öngörülen nitelikleri kaybederse, bu kişinin üyeliği, herhangi bir işleme gerek olmaksızın kendiliğinden sona erer.
KOOPTASYON – TTK MADDE 363
Kural yukarıda belirttiğimiz şekilde olmakla birlikte, istisnai durumlar da pekala mümkündür. Bu istisnai durumlardan bir tanesini şu şekilde örnekleyebiliriz; anonim şirketin üç(3) kişilik yönetim kurulu üyelerinden bir tanesi vefat etti veya üyelikten istifa etti. Bu durumda vefat eden/istifa eden yönetim kurulu üyesinden boşalan üyelik için genel kurulun olağanüstü şekilde toplantıya çağırılıp çağırılmayacağı hususu gündeme gelir. Üst paragrafta da belirttiğimiz üzere, vefat eden/istifa eden yönetim kurulu üyesinin yerine yeni bir yönetim kurulu üyesinin atanması için genel kurulun karar alması gerektiği akla gelen ilk seçenektir. Lakin, Türk Ticaret Kanunu md.363/f.1 hükmü, geçici bir süre için boşalan yönetim kurulu üyeliğine, yönetim kurulunun kendisinin bir üye seçebileceği şeklinde bir imkan sunmaktadır. Bu kanun hükmünün uygulanması durumunda yönetim kurulu söz konusu boş koltuk için yeni bir kişiyi geçici olarak görevlendirebilir. Yönetim kuruluna tanınan bu yetki KOOPTASYON olarak adlandırılmaktadır.
Dikkat edileceği üzere yönetim kurulu tarafından yeni bir kişinin geçici süre yönetim kurulu üyeliğine seçilebilmesi mümkündür. Bu geçici süre ise, ilk olarak şirketin olağan genel kurul toplantısında genel kurulun onayına sunulur. Eğer olağan genel kurulda ilgili yeni atanan yönetim kurulu üyesine genel kurul tarafından onay verilmesi halinde, seçilen geçici üye, selefinin kalan görev süresini tamamlamak üzere görevine devam eder. Eğer genel kurul tarafından söz konusu ilgili yönetim kurulu üyesinin atanması kabul edilmez ise, ilgili genel kurulda o kişinin yerine bir başka kişinin yönetim kurulu üyesi olarak atanması işlemine geçilecektir.
Unutmamak gerekir ki, KOOPTASYON işleminin mümkün olması için yönetim kurulunun toplanması ve bir atama kararı alması şarttır. Yukarıda vermiş olduğumuz örnekte üç(3) kişilik bir yönetim kurulunun bir(1) üyesinin vefatı/istifası halinde dahi diğer iki(2) ortakla yönetim kurulu toplantısı yapılabilmesi TTK’da öngörülen toplantı nisabı açısından mümkündür. Bu hususa özellikle dikkat edilmesi gerekmektedir.
Son olarak, yukarıda beyan ettiğimiz KOOPTASYON müessesesi sadece özel hukuk anonim şirketleri bakımından söz konusu olup, TTK md.334 uyarınca kamu tüzel kişilerinin temsilcilerinde sandalye boşluğu olması halinde yönetim kurulunun herhangi bir karar alma mekanizması bulunmamaktadır.
Kooptasyon Örneği
Escar Filo Kiralama Hizmetleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanının Vefatı Sonrası Kooptasyon Süreci
Escar Filo Kiralama Hizmetleri A.Ş. tarafından Kamuoyu Aydınlatma Platformu’nda(KAP) 13/02/2024 tarihinde yayınlanan bildirimde, şirketin yönetim kurulu üyesi Efrayim KEBUDİ’nin vefat ettiği, boşalan yönetim kurulu üyeliğine, toplanacak ilk Genel Kurul’un onayına tabi olmak üzere Betna HALYO atandığı beyan edilmiştir. Ayrıca, yönetim kurulu başkanı da olan Efrayim KEBUDİ’nin vefatı ile boşalan Yönetim Kurulu Başkanlığına şirket ortaklarından ve halen yönetim kurulu üyesi olarak görev yapmakta bulunan Azra KEBUDİ oybirliği ile seçilmiştir.
